Szanowni Państwo,

Publikujemy poniżej treść pisma, które zostało wysłane w dniu 19.10.2023 do parlamentarzystów polskich w Parlamencie Europejskim, zasiadających w Komisji Środowiska PE (ENVI).

Rozporządzenie UE dotyczące opakowań i odpadów opakowaniowych (PPWR) stwarza ogromne możliwości w zakresie ograniczenia ilości odpadów opakowaniowych i funkcjonowania gospodarki o obiegu zamkniętym w Europie. Jako branża zdajemy sobie sprawę z naszej odpowiedzialności i jesteśmy już w trakcie transformacji. Nasz wspólny cel: mniej odpadów, więcej gospodarki o obiegu zamkniętym, większa ochrona klimatu. Widzimy jednak, że cele te są w ogromnym stopniu zagrożone przez specjalne przepisy dotyczące opakowań z tworzyw sztucznych. Żaden materiał nie jest zrównoważony sam w sobie – żaden nie jest zły sam w sobie. Środki, które nie są sformułowane w sposób neutralny pod względem materiałowym, prowadzą do rozwiązań wymijających na rynku, które są sprzeczne z celami PPWR. Prosimy o zapoznanie się z wyjaśnieniami i argumentami zawartymi w tym piśmie.

Co stanowi problem

W projekcie poprawek kompromisowych sprawozdawczyni Frédérique Ries z dnia 2 października 2023 r. zaproponowano specjalny cel redukcyjny wyłącznie dla opakowań z tworzyw sztucznych: 10% redukcji do 2030 r., 15% do 2035 r., 20% do 2040 r. (art. 38 ust. 1a) (nowy) ). Sprawozdawca proponuje również w art. 7 ust. 4 dodatkowe zwolnienia z minimalnej zawartości tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu w przypadku opakowań, w których zawartość plastiku wynosi mniej niż 5% masy opakowania (lit. c). Wreszcie w załączniku V utrzymuje zakazy dotyczące opakowań jednorazowych, dotyczących świeżych owoców i warzyw, opakowań jednorazowych dla sektora restauracyjnego i rozrywkowego, dodając jednocześnie kilka nowych kategorii (opakowania plastikowe do walizek na lotniskach).

Proponowane zmiany faworyzują stosowanie opakowań jednorazowych wykonanych z innych materiałów, w tym opakowań papierowych laminowanych lub pokrytych tworzywem sztucznym. Wniosek Komisji dotyczący kwot ponownego użycia (art. 26 ust. 7, 10, 12 i 13) oraz zakazów dotyczących opakowań (załącznik V) zawiera już jednostronne środki przeciwko odpowiednio opakowaniom z tworzyw sztucznych i zwolnienia dla opakowań kartonowych, które nie są obiektywnie uzasadnione i sprzeczne z zaleceniami oceny skutków.

1. Specjalny cel redukcyjny dla opakowań z tworzyw sztucznych i nierówne traktowanie innych materiałów zamiast je zmniejszać, zwiększają emisję odpadów i gazów cieplarnianych. Nie ulega wątpliwości, że opakowania z tworzyw sztucznych, o średniej wadze 24 g na kilogram opakowanego produktu, są znacznie bardziej efektywne materiałowo niż wszystkie alternatywne materiały opakowaniowe (średnio 116 g/kg produktu) i dlatego są niezastąpione w celu bardziej efektywnego wykorzystania zasobów i ograniczenie ilości odpadów opakowaniowych (GVM 2023, s. 13). Z niedawnego badania GVM Gesellschaft für Verpackungsmarktforschung wynika, że 10% redukcja opakowań z tworzyw sztucznych do 2030 r., jeśli zostaną zastąpione innymi materiałami, doprowadzi do wzrostu ilości opakowań z gospodarstw domowych o około 10-20% (GVM 2023, s. 26). ). Doprowadziłoby to również do wzrostu emisji gazów cieplarnianych o 10-14% (GVM 2023, s. 31).
2. Specjalny cel w zakresie redukcji opakowań z tworzyw sztucznych i nierównego traktowania z innymi materiałami zamiast ją promować, hamują gospodarkę o obiegu zamkniętym w przypadku tworzyw sztucznych. Dzieje się tak dlatego, że promują trend w kierunku opakowań papierowych laminowanych i powlekanych tworzywem sztucznym, które nie nadają się do recyklingu ze względu na strukturę połączenia dwóch materiałów zarówno papieru jak i plastiku. Utrudnia to osiągnięcie kwot recyklingu dla poszczególnych tworzyw sztucznych i kwot wykorzystania PCR.
3. Specjalny cel w zakresie redukcji opakowań z tworzyw sztucznych oraz nierówne traktowanie innych materiałów zachęcają do przechodzenia na inne materiały jednorazowego użytku zamiast promowania opakowań wielokrotnego użytku. Stowarzyszenia ekologiczne i organizacje branżowe zgodnie widzą ogromne możliwości znacznego ograniczenia zużycia opakowań i emisji gazów cieplarnianych w hurcie i handlu detalicznym poprzez ustandaryzowane skrzynie transportowe wielokrotnego użytku działające w systemie zwrotnym. Start-upy z zielonej gospodarki (takie jak np. RECUP, Vytal i Boomerang) uruchomiły innowacyjne modele biznesowe w zakresie obsługi zwrotnych opakowań wielokrotnego użytku dla sektora żywności i napojów na wynos oraz handlu E-commerce, stawiając na solidność plastiku, lekkość i możliwość recyklingu. Jednakże specjalny cel redukcyjny dla opakowań z tworzyw sztucznych oraz liczne wyjątki dla opakowań papierowych w wymogach ponownego użycia określonych w art. 26 PPWR zachęcają jedynie do przejścia na inne materiały jednorazowego użytku zamiast promowania takich rozwiązań w zakresie opakowań wielokrotnego użytku.
4. Specjalny cel redukcyjny dla opakowań z tworzyw sztucznych i nierówne traktowanie z innymi materiałami prowadzi do wyborów nieekologicznych. Badania przeprowadzone przez liczne organizacje ekologiczne, takie European Environmental Bureau, Zero Waste Europe, WWF, NABU i inne, potwierdzają, że zastąpienie plastiku papierem i innymi materiałami nie sprzyja uczynieniu rynku opakowań bardziej zrównoważonym ekologicznie i prowadzi jedynie do zmiany problemów środowiskowych .

 Dlatego apelujemy do Państwa o odpowiedzialność, aby nie narażać zrównoważonej transformacji rynku opakowań jednostronnymi propozycjami przeciwko opakowaniom z tworzyw sztucznych. Opowiadamy się za neutralnymi materiałowo i obiektywnie uzasadnionymi przepisami dotyczącymi opakowań, ponieważ tylko wtedy każdy materiał opakowaniowy będzie mógł wykorzystać swoje mocne strony z korzyścią dla środowiska, klimatu i konsumentów. W tym kontekście z wyraźnym zadowoleniem przyjmujemy propozycję sprawozdawcy dotyczącą systemu opartego na kredytach w przypadku wykorzystania materiałów pochodzących z recyklingu (art. 7 ust. 7a nowy), co sprawia, że wyjątki określone w art. 7 (4) są zbędne, nawet jeśli żadne lub niewielkie ilości materiału z recyklingu pokonsumenckiego (PCR) mogą być użyte w określonych opakowaniach.