Warszawa, 15.10.2020

W nawiązaniu do spotkania Ministerstwa Klimatu I Środowiska z dnia 7 października publikujemy nasze stanowisko w sprawie kluczowych założeń sytemu depozytowego.

Należy zdecydowanie odróżnić system depozytowy tzw. DRS (Deposit Return System), który obejmuje jednorazowe opakowania po sokach, napojach oraz wodzie mineralnej od sytemu kaucyjnego na opakowania wielorazowe. System kaucyjny na opakowania wielorazowe powinien być wyłączony z regulacji i dobrowolny dla wprowadzających napoje w butelkach jak obecnie.
W odniesieniu do systemu obejmującego jednorazowe opakowania do wody, napojów i soków zwanego depozytowym przedstawiamy nasze stanowisko do podstawowych założeń systemu.

• Zakres i dobrowolność systemu dla handlu detalicznego
Jak wskazują doświadczenia innych krajów, gdzie system ten w zakresie opakowań jednorazowych po napojach funkcjonuje od wielu lat, w naszej ocenie, system ten powinien być powszechny i obowiązkowy dla wprowadzających. Operatorem sytemu powinna być niezależna organizacja stworzona i dedykowana specjalnie na potrzeby systemu. System z zasady nie powinien wpływać na konkurencyjność opakowań i jednostek handlu detalicznego. W odniesieniu do handlu detalicznego system powinien także wziąć pod uwagę specyfikę i ewentualne rozważenie dobrowolności dla jednostek o niewielkiej powierzchni (n. p. < 100 m2), gdzie wprowadzenie pełnego funkcjonowania może utrudnić lub uniemożliwić dalszą działalność. System jednocześnie powinien gwarantować szeroką dostępność dla konsumentów w celu zagwarantowania najwyższych poziomów zbiórki.

• Zakres opakowań objętych systemem
W celu rozłożenia kosztów systemu, zachowania zasady równej konkurencyjności materiałów opakowaniowych jak również celu naczelnego wynikającego z GOZ, związanego z zapewnieniem możliwie najwyższego poziomu strumienia czystych odpadów opakowaniowych do ponownego wykorzystania, system depozytowy powinien obejmować przynajmniej butelki PET, butelki szklane, puszki aluminiowe. Producenci opakowań tetra pack powinni stworzyć oddzielny system depozytowy, jeżeli decydują się na wprowadzenie takich opakowań. Należy o to zadbać, aby wyrównać konkurencyjność opakowań objętych kaucją i nie stwarzać korzystniejszych warunków dla opakowań o wyższym śladzie środowiskowym. Wzorem innych krajów opakowania po mleku jako dobro podstawowej potrzeby powinny być wyłączone. Pojemność opakowań podlegająca systemowi depozytowemu powinna obejmować opakowania od 0,2 l do 3 l.

• Sposoby zbiórki
Organizacja sytemu pod względem zautomatyzowania zbiórki powinna bezpośrednio wynikać z efektywności wykorzystania automatów do zbiórki. Dla placówek handlowych o małej powierzchni automaty mogą stanowić problem zarówno pod względem odpowiedniej amortyzacji jak również możliwości umiejscowienia. Wobec tego należy przyjąć dobrowolność w tym zakresie, która powinna pozostać w gestii organizatora systemu.

• Składowe finasowania systemu i wysokość kaucji
Składowymi źródłami zasilania sytemu powinny być niezwrócone kaucje, a także wartość surowca uzyskanego ze zbiórki. Z doświadczeń innych krajów te dwa elementy nie zapewniają pełnego finansowania. Wobec tego powinien pojawić się także dodatkowy strumień finasowania realizowany przez producentów wprowadzających wymienione towary w opakowaniach i częściowo handel detaliczny wzorem innych krajów.
Kaucja na opakowania jednorazowe powinna być na tyle wysoka, aby zachęcała do zwrotu opakowania, a jednocześnie nie stanowiła bariery dla konsumentów w trakcie dokonywania zakupów. W naszej ocenie kaucja w przedziale 50 gr-1 zł spełnia takie wymagania.
Jednocześnie biorąc pod uwagę konieczność podwyższenia poziomów zbiórki we wszystkich strumieniach odpadów celem zapewnienia najwyższego poziomu wykorzystania surowców z recyklingu należy wprowadzić system równolegle z systemem Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. Jednocześnie zwracamy uwagę, że system ROP i jego prawidłowe funkcjonowanie daje szanse prawidłowej organizacji zarządzania odpadami, czego wynikiem jest osiąganie wysokich poziomów odzysku i recyklingu odpadów. Wobec tego staje się niezbędną bazą do tworzenia dodatkowych systemów stanowiących wsparcie podstawowego mechanizmu.

Dodatkowych informacji udzielają rzecznik PZPTS Maciej Powroźnik i Dyrektor Generalny Związku Robert Szyman (zakładka kontakt).